Keşke, bu soruya hiç bir kısıtlamanın etkisinde kalmadan özgürce cevap verebilseydik. Ama , 17.12.2009 tarihinde 27435 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan TDUB Statüsü’nün 7. maddesinin 2,3 ve 4. fıkralarında:
“(2) Birlik, alacağı kararlarda ve yapacağı düzenlemelerde Kanuna, bu Statüye, SPK’nın yönetmelik, tebliğ ve kararları ile ilgili diğer mevzuata uymakla yükümlüdür.
(3) SPK, mevzuata aykırılık tespit etmesi halinde Birlik’ten, yapılan düzenlemelerin iptal edilmesini veya düzenlemelerde değişiklik yapılmasını isteyebilir.
(4) Birlik üyeleri, bu madde kapsamında Birlik tarafından talep edilen her türlü bilgi ve belgeyi vermekle yükümlüdür.”
8. Maddede ise;
“Birlik, kuruluş amaçları ile Kanunda ve bu Statüde belirtilenler dışında herhangi bir faaliyette bulunamaz, kendisine Kanun ve bu Statü ile verilen görevlerin yerine getirilmesiyle ilgili olmayan toplantılar düzenleyemez, siyasetle uğraşamaz, siyasi partiler, sendikalar ve derneklerle ortak hareket edemez, siyasi partilere maddi yardım yapamaz ve siyasi ilişki ve işbirliği içinde bulunamaz, milletvekili ve mahalli idare seçimlerinde belli adayları destekleyemez. Amaçları dışında veya mevzuata aykırı faaliyet gösteren Birlik sorumlu organlarının görevlerine son verilmesi ve yerlerine yenilerinin seçilmesi için SPK, Genel Kurulu olağanüstü toplantıya çağırabilir. Görevlerine son verilen Birlik organları üyelerinin cezai sorumlulukları saklıdır. Birlik organlarının, görevlerine son verilmesine neden olan tasarrufları hükümsüzdür.”
14. Maddesinin 4. Fıkrasında;
“Genel Kurul kararları, SPK'nın onayı ile veya bu onayın gecikmesi halinde, Genel Kurul kararlarının SPK'ya sunulmasını izleyen otuz gün içinde yürürlüğe girer. Kararın tümünün veya bazı maddelerinin onaylanmaması, Genel Kurulun yeni bir karar vermesini gerektiriyorsa, bu takdirde Genel Kurul, SPK tarafından, gerekliliğin belirlendiği tarihten itibaren, onbeş gün içinde olağanüstü toplantıya çağrılır.”
15. maddenin d bendinde;
“ SPK tarafından gayrimenkul değerleme hizmeti vermek üzere listeye alınmış gayrimenkul değerleme şirketlerinden alınan yıllık katkı paylarını belirlemek.”
Yönetim Kurulu’nun seçimi ile ilgili 16. Maddenin 1. Fıkrasında ise;
“Yönetim Kurulu, Genel Kurulca seçilen yedi asıl ve yedi yedek üyeden oluşur. Bir asıl ve bir yedek üye SPK tarafından gösterilen, 11/8/2001 tarihli ve 24490 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sermaye Piyasasında Faaliyette Bulunanlar ıçin Lisanslama ve Sicil Tutmaya ılişkin Esaslar Hakkında Tebliğ (Seri:VIII, No:34)’in 7 nci maddesinin (b) bendi uyarınca gayrimenkul değerleme uzmanlığı lisansı alan adaylar arasından seçilir. Kalan altı asıl ve altı yedek üyeden; üç asıl ve üç yedek üye SPK tarafından değerleme hizmeti vermek üzere listeye alınmış değerleme şirketlerinin sorumlu değerleme uzmanları arasından, üç asıl ve üç yedek üye ise sorumlu değerleme uzmanı sıfatını haiz olmayan değerleme uzmanları arasından seçilir. Aynı değerleme şirketinden birden fazla kişi aynı anda Yönetim Kurulunda yer alamaz.”
Denilerek TDUB yönetiminde görev alacak 1 kişinin sınavsız lisans alan SPK mensupları arasından, 3 kişinin lisanslı şirket ortakları arasından, geriye kalan 3 kişinin de şirket ortağı olup olduğuna bakılmaksızın diğer uzmanlar arasından seçileceği hükme bağlanmış.”
18. maddede ise yönetim kurulunun görev ve yetkileri düzenlenmiş:
“(1) Yönetim Kurulu Birliğin yürütme organıdır ve görevleri şunlardır:
a) Birliğin görevleri arasında yer alan ve Genel Kurulun yetkileri dışında kalan konularda kararlar almak.
b) Üyeliğe kabul başvurularını karara bağlamak.
c) Meslek kuralları ile teşkilata, personele ve üyelere ilişkin düzenlemeleri SPK’nın da onayını alarak hazırlayıp Genel Kurula sunmak.
ç) Değerleme işlemlerinde uygulanan usullerde birlik sağlanmasına ilişkin standartlar oluşturmak.
d) Birlik adının üyeler tarafından kullanılmasına ilişkin esasları belirlemek.
e) Değerlendirme ve disiplin komitesini oluşturmak ve çalışma esaslarını belirlemek.
f) Birlik içinde faaliyet gösteren komitelerin ihtiyaçlarını karşılamak.
g) 24 üncü maddede öngörülen disiplin cezalarını vermek, disiplin cezalarının ilgililere tebliğ edilmesini sağlamak ve değerlendirme ve disiplin komitesi tarafından alınan kararların gereklerini yerine getirmek.
ğ) Birlik genel sekreterini ve diğer personeli atamak ve ücretlerini belirlemek.
h) Birlik işlerinin yürütülmesi ile ilgili çalışma komiteleri oluşturmak ve çalışma esaslarını belirlemek.
ı) Birlik bütçesi ve kesin hesabı ile faaliyet raporunu hazırlayarak Genel Kurula sunmak.
i) Birlik gelirlerinin tahsilini sağlamak ve takibini yapmak.
j) Üyelerin işlemleri hakkında Birliğe verilecek periyodik rapor ve bilgileri saptamak.
k) Bu Statüde yapılacak değişiklikler hakkında SPK’nın da onayını alarak Genel Kurula öneride bulunmak.
l) Mevzuat ve bu Statü ile verilen diğer işleri yapmak.”
SONUÇ:
OLUMSUZ YÖNLER: Yönetime aday olacak meslektaşlarımızın, statünün çizdiği çerçeve dışında hareket etmeleri mümkün değildir. Yani, ücretli ve/veya bağımsız çalışan değerleme uzmanlarının hak ve menfaatlerini koruma yönünde şimdilik yapabilecekleri çok fazla bir şey yoktur.
Mevcut 2499 sayılı SPK kanununun 38/A maddesinin son fıkrasında yer alan ; “…Konut değerlemesinin, gayrimenkul değerleme faaliyeti konusunda yetki verilmiş Kışı veya KURUMLAR tarafından yapılmış olmasını zorunlu tutmaya yetkilidir” ibaresi yeni SPK kanun taslağının 57. Maddesinin 5. Fıkrasında; sadece, “… kurulca belirlenen niteliklere haiz değerleme kuruluşları tarafından değerleme yapılmasını zorunlu tutabilir” denilerek, bağımsız çalışmak isteyen değerleme uzmanlarını tümüyle sistemin dışına çıkarmayı öngörmektedir. BDDK’nın 5582 sayılı kanunla çelişen yeni yönetmelik taslağında ise; yeni bir “ DEğERLEME UZMANI” tanımı getirilmiş “ Lisanslı” olma zorunluluğu tümüyle devre dışı bırakılmıştır.
Birlik Statüsü, her ne kadar değerleme uzmanları için çıkartılmışsa da; aslında, lisanslı şirketlerin hak ve menfaatlerini koruma ve kollama üzerine inşa edilmiştir. En iyi ihtimalle, 2300 değerleme uzmanını temsilen yönetime girecek 3 kişiye karşılık, 118 adet değerleme şirketi de 3 kişi ile temsil edilecektir. Bu tablo, matematik olarak haksızlıktır. Ücretli ve/veya bağımsız çalışan değerleme uzmanlarının yönetime 3 temsilci sokma garantisi de bulunmamaktadır. Pekala, bugünkü yönetimde olduğu gibi, yönetime girecek 6 üyenin tamamının lisanslı şirket ortakları arasından seçilmesi kuvvetle muhtemeldir.
Mevcut durumda, şirket ortağı olmak istemeyen ve bağımsız çalışma konusunda ısrar eden lisanslı uzmanlar fiilen sistem dışına itilmişlerdir. Lisanslı şirketler, lisansız çözüm ortaklarıyla, lisansız çözüm ortakları da SPK ve BDDK’nın yönetmelik ve tebliğleri hilafına niteliksiz elemanlarla çalışmayı tercih ettikleri bu platformda pek çok kez dile getirilmiştir.
OLUMLU YÖNLER; Yeni SPK kanun taslağı, lisanslı değerleme şirketlerini SPK kurumu sayarak TSPAKB’ne üye olma zorunluluğu getirmektedir. Birlik statüsünün de yeni kanuna uyumlu hale getirilmesi gerekeceğinden, bu matematiksel haksızlık ortadan kalkacaktır.
Disiplin komitesinin seçilmesi ve TDUB yönetimin 7. Maddede yer alan görev ve yetkileri harfiyen kullanması ,sektördeki yaygın sahtekarlığı nispeten azaltacaktır.
TUGDES’in onaylanması sektöre çeki düzen getirecek, öncelikli olarak Lisanslı Uzmanlara iş yaptırılmasının önü açılacaktır.
Önümüzdeki genel kurulda; asgari rapor ücretlerinin tespit edilecek olması; lisanslı- lisansız çözüm ortakları arasındaki çelişkiyi keskinleştirecek, aksine hareket etmek isteyenler “haksız rekabetle “ suçlanarak cezalandırılmalarının önü açılacaktır.
Son söz olarak; genel kurula katılacak bütün arkadaşlarımdan ricam; 3 üyenin mutlak surette bağımsız çözüm ortakları ve/veya ücretli çalışan uzmanlar arasından seçilmesi hususunda hassasiyet göstermeleridir.
