http://www.gib.gov.tr/fileadmin/beyannamerehberi/ticari_kazanc_2008.html ınşaat ve Onarma ışlerinde Ortak Genel Giderlerin Dağıtımı
Yıllara sari inşaat ve onarma işi yapan yükümlüler, bu işlerine ait kayıtlarını ayrı bir defterde veya tutmakla yükümlü oldukları defterlerin ayrı sayfalarında göstermek ve kar-zararlarını ayrı ayrı saptamak zorundadırlar.
Hangi işle ilgili olduğu saptanamayan veya bütün işler için yapılan giderler ortak genel gider olarak kabul edilip yapılan işlere dağıtılırlar.
Yıl içinde birden fazla inşaat ve onarım işinin birlikte yapılması halinde her yıla ait müşterek genel giderler bu işlere ait harcamaların birbirine olan nispetine göre dağıtılacaktır. Enflasyon düzeltmesi uygulanan dönemlerde ise harcamaların düzeltilmiş değerlerinin dikkate alınacağı tabidir.
Tek veya birden fazla inşaat ve onarım işi diğer işlerle birlikte yapılıyor ise, her yıla ait müşterek genel giderler bu işlere ait harcamalar ile diğer işlere ait satış veya hasılat tutarlarının birbirlerine olan nispeti dahilinde dağıtılacaktır.
Örnek
Mükellef (B), hepsi yıllara sari inşaat ve onarım işi yapmakta olup, harcamalar aşağıdaki gibidir.
• A işinden 60 bin YTL
• B işinden 36 bin YTL
• C işinden 24 bin YTL
Üç ayrı iş için müştereken 9.600 YTL genel gider yapılmıştır. Bu genel giderlerin işlere dağılımı bu işlerle ilgili harcama tutarlarının birbirine olan oranına göre yapılacaktır.
ışler Yapılan Harcama Tutarları (bin YTL) Harcama Oranı (%) ışlere Düşen Ortak Genel Giderler (YTL)
A işi 60 50 4.800
B işi 36 30 2.880
C işi 24 20 1.920
Toplam 120 100 9.600
ınşaat ve Onarma ışlerinde Amortismanların Dağıtımı
Ortak olarak kullanılan makine, tesisat ve ulaştırma araçlarının amortismanları bunların her bir işte kullanıldıkları gün sayısına göre inşaatların maliyetlerine dağıtılır.
Amortisman dağıtımında aşağıdaki konulara dikkat edilmelidir:
• Mobilya, hesap ve yazı makinesi gibi büro malzemelerinin amortismanı; ortak genel giderlere eklenerek dağıtıma tabi tutulur.
• Yıl içinde alınan tesisat, makine ve ulaştırma araçlarının satın alındığı tarihten önceki günlere isabet eden amortismanları, yine ortak genel giderlere eklenerek dağıtıma tabi tutulur.
• Tesisat, makine ve ulaştırma araçlarının kullanılmayıp boş kaldığı günlere isabet eden amortismanları, ortak genel giderlere eklenerek dağıtıma tabi tutulur. Söz konusu araçların kullanılmadığı veya kullanılmasının mümkün olmadığı işlere pay verilmez.
Örnek: Değeri 30 bin YTL olan kamyon aşağıdaki sürelerde belirtilen faaliyetlerde kullanılmıştır. Amortisman oranı %20’dir. (30.000 * %20 = 6.000)
ışler Kullanıldığı Gün Sayısı Gün Sayısının Oranı Ayrılacak Amortisman Payı
A ınşaat 60 2/12 1.000
B ınşaat 120 4/12 2.000
Nakliye 90 3/12 1.500
Nalburiye 90 3/12 1.500
Toplam 360 12/12 6.000
ÖRNEKLER
Gerçek Usulde Ticari Kazancın Beyanına ılişkin Örnekler
Örnek 1 :
Ankara Büyükşehir Belediye sınırları içinde ikamet eden Ahmet BıLEN lokanta işletmeciliği faaliyetinde bulunmaktadır. Bay BıLEN, lokanta işletmeciliğinden dolayı 2007 yılında 14.000 YTL. kar elde etmiştir. Mükellef işletme hesabı esasına göre defter tutmaktadır. Ayrıca mükellefin, 2007 yılı içinde ödenen 2.000 YTL. geçici vergi tutarı bulunmaktadır.
Örnek Hakkında Açıklama;
Bu örnekte işletme hesabı esasına göre defter tutan bir mükellefin durumu açıklanmaktadır. Mükellef ticari kazancı nedeniyle yıllık gelir vergisi beyannamesi vermek zorundadır.
Mükellef 2007 yılında 14.000 YTL. ticari kazanç elde etmiştir.
Mükellefin Beyanı Aşağıdaki Gibi Olacaktır:
Ticari Kazanç ...................................................................... 14.000 YTL
Safi Ticari Kazanç .............................................................. 14.000 YTL
Vergiye Tabi Gelir (Matrah) .............................................. 14.000 YTL
Hesaplanan Gelir Vergisi ..................................................... 2.425 YTL
(7.500 YTL X % 15)
(6.500 YTL X %20)
Mahsup Edilecek Vergiler Toplamı ...................................... 2.000 YTL
(Geçici Vergi ................. 2.000 YTL)
Ödenmesi Gereken Gelir Vergisi .............................................. 425 YTL
Örnek 2:
ıstanbul Büyükşehir Belediye sınırları içinde lokantacılık faaliyetinde bulunan ve işletme hesabı esasına göre defter tutan Faruk KOCA’nın 2007 yılı karı 15.500 YTL’dir. Mükellef 2007 yılında 3.250 YTL Bağ-Kur Primi, 2.500 YTL geçici vergi ödemiştir.
Mükellefin ayrıca tevkif yoluyla vergilendirilmiş brüt 50.000 YTL mevduat faizi ve repo geliri (bu gelirler ticari işletmesine dahil bulunmamaktadır) ile Elazığ’da bulunan ve emlak vergisi değeri 45.000 YTL olan apartman dairesinden (meskenden) 5.500 YTL kira geliri bulunmaktadır. (Mesken kira gelirinde götürü gider yöntemi seçilmiştir.)
Mükellef ticari kazancı nedeniyle yıllık beyanname vermek zorunda olup, beyannameye mesken olarak kiraya verdiği gayrimenkulden elde ettiği kira gelirini de dahil edecektir. Ticari, zirai ve mesleki kazancı nedeniyle yıllık beyanname verenler konut kira gelirine ilişkin istisnadan yararlanamayacağından bu gelire istisna uygulanmayacaktır. Kira gelirinde safi irat hesaplanırken %25 oranındaki götürü gider düşüldükten sonraki kalan tutar beyan edilecektir.
Mükellefin 2007 yılında elde ettiği tevkif yoluyla vergilendirilmiş bulunan mevduat faizi ve repo geliri Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 inci maddesi hükmü uyarınca verilecek beyannameye dahil edilmeyecektir.
Mükellefin Beyanı Aşağıdaki Gibi Olacaktır:
Ticari Kazanç ........................................................................ 15.500 YTL
Bağ-Kur Primi ......................................................................... 3.250 YTL
Safi Ticari Kazanç ...................................................................12.250 YTL
GMSı (5.500-(5.500 x %25)) .................................................... 4.125 YTL
Beyan Edilen Gelirler Toplamı ...............................................16.375 YTL
Vergiye Tabi Gelir (Matrah) .................................................. 16.375 YTL
Hesaplanan Gelir Vergisi ..........................................................2.900 YTL
(7.500 YTL X %15)
(8.875 YTL X %20)
Mahsup Edilecek Vergiler Toplamı .............................................2.500 YTL
(Geçici Vergi ................ 2.500 YTL)
Ödenmesi Gereken Gelir Vergisi .................................................... 400 YTL
Örnek 3:
Ankara ilinde ikamet eden ve ikinci sınıf tüccar olan Mehmet AKIN’ın 2007 yılı beyanına ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.
¨ Mükellef toptan gıda ticareti ile iştigal etmektedir.
¨ Mükellefin beyan ettiği ticari kazancı 25.550 YTL olup, ayrıca 3.250 YTL Bağ-Kur primi ödenmiştir.
¨ Mükellef 1.850 YTL şahıs sigorta primi ödemiştir.
¨ Mükellefin 2007 yılında ödediği ve mahsubu gereken geçici vergi tutarı 2.250 YTL’dir.
Örnek Hakkında Açıklama;
Mükellef 2007 yılında 25.550 YTL ticari kazanç elde etmiştir. Mükellef ayrıca 3.250 YTL bağ kur primi ödemiştir. Ödenen şahıs sigorta primi ile ilgili olarak indirim konusu yapılabilecek tutar yıllık asgari ücreti aşmamakla birlikte beyan edilen gelirin %5’ini de aşamayacağından, indirim konusu yapılacak şahıs sigorta primi ödenen 1.850 yerine ( 22.300 x %5) 1.115 YTL olacaktır.
ışletme Hesabı Esasına Göre Defter Tutan Mükellefin Beyanı Aşağıdaki Gibi Olacaktır:
Ticari Kazanç ........................................................................ 25.550 YTL
Bağ-Kur Primi ......................................................................... 3.250 YTL
Safi Ticari Kazanç ..................................................................22.300 YTL
KAR 22.300 YTL
Mahsup Edilecek ındirimler .........................................................1.115 YTL
(şahıs Sigorta Primi ...... 1.115 YTL)
Mahsup Sonrası Kalan Tutar ....................................................21.185 YTL
Vergiye Tabi Gelir (Matrah) .................................................... 21.185 YTL
Hesaplanan Gelir Vergisi ........................................................... 3.862 YTL
(7.500 YTL X % 15)
(13.685 YTL X %20)
Mahsup Edilecek Vergiler Toplamı ............................................. 2.250 YTL
(Geçici Vergi ................. 2.250 YTL)
Ödenmesi Gereken Gelir Vergisi ...................................................1.612 YTL
