Sevgili Brandon,
Serbest meslek kazancı; Türk vergi sisteminde, 193 sayılı vergi kanununun 65,66,67 ve 68. maddeleriyle düzenlenmiştir. 213 sayılı vergi usul kanunumuzun 155. maddesinde de yine serbest meslek kazancını doğuran şekil şartları sayılmıştır.
Değerleme uzmanlığı işi; 65. maddede belirtilen şartları taşımakla beraber, kanunda açıkça belirtilmediği için doğrudan fatura kesilmesinde bir sakınca yoktur. Çünkü, maliye idaresini asıl ilgilendiren husus; kazancın doğru tespiti, belgelendirilmesi ve beyanıdır. Ayrıca; bu konuda yayınlanmış herhangi bir özelge ya da genelge de bulunmamaktadır. Mükellefeyetinizi sonlandırıp yeniden açılış yaparak, gelir vergisi mükellefi olabilirsiniz. Gerçi, bu sefer de geçici vergi ödeyeceğiniz için sonuç pek fazla değişmeyecektir.
Bütün dünyada vergi sisteminin esas belgesi; hizmet de dahil her türlü sinai ve ticari faaliyet gelirini tevsik eden belge faturadır. Kanun koyucu ve maliye; bu kanunun çıktığı yıllarda; etkin denetim ve vergi toplamada yaşanan güçlükler nedeniyle ferdi çalışanlarla, ücretli çalışanların vergilerini stopaj yoluyla kaynaktan kesme yoluna gitmiştir. Sizin vergi yükümlüsü olmanıza karşılık, hizmet mukabili makbuz kestiğiniz şirketi ya da firmayı vergi sorumlusu olarak tayin etmiştir. Maliye idaresi, vergi alacağı için milyonlarca ücretliyle, yüzbinlerce serbest meslek erbabı ile uğraşmak yerine çok daha az sayıda vergi mükellefiyle uğraşmayı kendi açısından mantıklı görmektedir. Zaman içinde, SMMM bürolarının açılması, gelişen teknolojinin maliye idaresine sağladığı imkanlar bu gerekçeyi ortadan kaldırmıştır. Bana göre; serbest meslek uygulaması da, götürü vergi uygulaması da sistemden çıkratılmalı; herkes fatura ya da parekende satış fişi kesmelidir.
Kısaca; muhasebeciniz kanunu biraz katı yorumlamıştır. Vergi kaçak ve kaybı olmadığı sürece, sizin fatura ya da serbest meslek makbuzu kesmeniz maliyeyi çok fazla ilgilendirmemektedir.
NOT: Yukarıdaki bilgiler değerleme uzmanlığı sınav konusudur.
Saygılarımla,
A.Mesut Tatlıpınar
ılgili kanun maddeleri aşağıdadır:
193 SAYILI VERGı KANUNU:
Serbest Meslek Kazançları
Serbest meslek kazancının tarifi:
Madde 65 – (Değişik: 19/2/1963 - 202/31 md.)
Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır.
Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin iş verene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır.
Tahkim işleri dolayısıyla hakemlerin aldıkları ücretler ile kolektif, adi komandit ve adi şirketler tarafından yapılan serbest meslek faaliyeti neticesinde doğan kazançlar da, serbest meslek kazancıdır.
Serbest meslek erbabı:
Madde 66 – Serbest meslek faaliyetini mutat meslek halinde ifa edenler, serbest meslek erbabıdır. Serbest meslek faaliyetinin yanında meslekten başka bir iş veya görev ile devamlı olarak uğraşılması bu vasfı değiştirmez.
Bu maddenin uygulanmasında:
1. Gümrük Komisyoncuları, bilumum borsa ajan ve acentaları, noterler, noterlik görevini ifa ile mükellef olanlar;
2. Bizzat serbest, meslek erbabı tarifine girmemekle beraber serbest meslek erbabını bir araya getirerek teşkilat kurmak veya bunlara sermaye temin etmek suretiyle veya sair suretlerle serbest meslek kazancından hisse alanlar.
3. Serbest meslek faaliyetinde bulunan kolektif ve adi şirketlerde ortaklar, adi komandit şirketlerde komanditeler;
4. (Ek: 22/7/1998 - 4369/36 md.,Değişik:9/4/2003-4842/6 md.) Dava vekilleri, müşavirler, kurumlar ve tüccarlarla serbest meslek erbabının ticarî ve meslekî işlerini takip edenler ve konser veren müzik sanatçıları;
5. Vergi Usul Kanununun 155 inci maddesinde belirtilen şartlardan en az ikisini taşıyan ebe, sünnetçi, sağlık memuru, arzuhalci, rehber gibi mesleki faaliyette bulunanlar (şartlardan en az ikisini taşımayanlar ile köylerde veya son nüfus sayımına göre belediye içi nüfusu 5.000'i aşmayan yerlerde faaliyette bulunanların bu faaliyetlerine ilişkin kazançları gelir vergisinden muaftır);
Bu işleri dolayısıyla serbest meslek erbabı sayılırlar.
Serbest meslek kazancının tespiti:
Madde 67 – Serbest meslek kazancı bir hesap dönemi içinde serbest meslek faaliyeti karşılığı olarak tahsil edilen para ve ayınlar ve diğer suretlerle sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerden bu faaliyet dolayısıyla yapılan giderler indirildikten sonra kalan farktır.
213 SAYILI Vergi Usul Kanunu MADDE 155
SERBEST MESLEK ERBABINDA ışE BAşLAMANIN BELıRTıLERı:
Serbest meslek erbabı için aşağıdaki hallerden her hangi biri "işe başlama" yı gösterir:
1. Muayenehane, yazıhane, atelye gibi özel iş yerleri açmak;
2. Çalışılan yere tabela, levha gibi mesleki faaliyette bulunulduğunu ifade eden alametleri asmak;
3. Her ne şekilde olursa olsun devamlı olarak mesleki faaliyette bulunduğunu gösteren ilanlar yapmak;
4. Serbest olarak mesleki faaliyette bulunmak üzere mesleki teşekküllere kaydolunmak.
Mesleki teşekküllere kaydolunanlardan görevleri veya durumları icabı bilfiil mesleki faaliyette bulunmıyacak olanlar bildirmelerinde bu ciheti de açıklarlar.
