Değerleme Uzmanları

GAYRİMENKUL DEĞERLEME UZMANLIĞI => İNŞAAT VE GAYRİMENKUL MUHASEBESİ => Konuyu başlatan: MEHMET - Aralık 16, 2007, 05:06:40 ÖS

Başlık: DERS NOTLARI
Gönderen: MEHMET - Aralık 16, 2007, 05:06:40 ÖS

ınşaat Muhasebesi Ders Notlarına

www.halkekspertiz.com/insaat_muhasebesi.doc
adresinden ulaşabilirsiniz.

Başlık: DERS NOTLARI
Gönderen: MEHMET - Aralık 16, 2007, 05:30:30 ÖS

I. ıNşAAT MUHASEBESı UYGULAMASINDA TUTULMASI GEREKEN DEFTERLER
ınşaat muhasebesi uygulamasında tutulması gereken defterler, vergi kanunları ve di-ğer mevzuat yönünden tutulması zorunlu ya da isteğe bağlı olan defterler şeklinde ikili bir ayrıma tabi tutulabilir.
A) VERGı KANUNLARI YÖNÜNDEN TUTULMASI ZORUNLU OLAN DEFTERLER
ılk kez inşaat ve onarım işine başlayan taşeronlarla müteahhitler, yaptıkları işin tutarı ne olursa olsun, ilk işe başladıkları yıl için işletme hesabı esasına göre defter tutabilir-ler. Adi şirketler dışındaki şahıs şirketleri ile kurumlar vergisine tabi olan şirketler, ilk işe başladıkları yılda işletme hesabı esasına göre defter tutamazlar.
ınşaat onarım işiyle uğraşan müteahhitlerle taşeronların 2002 yılında yıllık alımları tutarı 65 milyar lirayı, satışları ya da aldıkları istihkaklarının tutarı 85 milyar lirayı aş-maması halinde 2003 yılında işletme hesabı esasına göre defter tutmaya devam ederler ( ).
Ancak ilk kez işe başlayan ya da yukarıda belirtilen hadleri aşmayan müteahhitlerle taşeronlar, ihtiyari (yani isteğe bağlı olarak) bilanço esasına göre defter tutabilirler.
ışletme hesabı esasına göre defter tutan müteahhitlerle taşeronların, aşağıdaki defter-leri tutmaları zorunludur.
1- ışletme Hesabı Esasına Göre Defter Tutan Müteahhitler
a) ışletme Hesabı Defteri
Müteahhitler ya da taşeronlar, işletme hesabı defterinin sol tarafına giderlerini, sağ tarafına da gelirlerini kaydederler.
Gider kısmına; satın alınan malzemeler ya da yaptırılan hizmetler karşılılığında öde-nen ya da borçlanılan paralar, amortismanlar ve inşaat firması ile ilgili diğer tüm gider-ler,
Gelir kısmına; satılan daire, kat ve dükkanların bedeli ya da alınan istihkaklar veya yapılan hizmetler karşılığı tahsil edilen paralarla, tahakkuk eden alacaklar ve inşaat faaliyetinden elde edilen diğer tüm hasılat
kaydolunur.
b) Günlük Perakende Satış ve Hasılat Defteri ( )
2- Bilanço Esasına Göre Defter Tutan Müteahhitler
Bilanço esasına göre defter tutan müteahhitler; sermaye şirketi durumunda olan inşa-at şirketleri ile adi komandit ve kollektif şirketlerdir. Bunun dışındaki şahıs firması ya da adi ortaklık biçimimdeki inşaat firmalarında, VUK’un 177/1 ve 180. maddesinde yer alan hadleri aşanlar, bilanço esasına göre defter tutmak zorundadırlar. Bunlar, sözkonusu hadleri aşmadan kendi istekleri ile de bilanço esasına göre defter tutabilirler.
Bilanço esasına göre aşağıdaki defterlerin tutulması gerekmektedir.
a) Yevmiye Defteri
VUK’un 183. maddesine göre, yevmiye defteri, kayda geçirilmesi gereken işlemlerin ta-rih sırasıyla ve madde halinde düzenli olarak yazıldığı defterdir. Yevmiye defteri ciltli ve sayfaları müteselsil sıra numaralı olur. Mükellefler diledikleri takdirde yevmiye defteri ve tutulması zorunlu diğer defterlerini müteharrik yapraklı olarak kullanabilirler.
b) Defteri Kebir
VUK’un 184. maddesine göre defteri kebir, yevmiye defterine geçirilmiş olan işlem-leri, buradan alarak usulüne göre hesaplara dağıtan ve tasnifli olarak bu hesaplarda top-layan defterdir.
Müteahhitler, ayrı ayrı yevmiye defteri ve defteri kebir tutmak yerine bu iki defterde yer alan özellikleri bir arada taşıyan ve “Amerikan Usulü Defter” olarak adlandırılan defteri de tutabilirler. Ancak inşaat işinin yapısı gereği ayrı yevmiye defteri ve defteri kebir tutulmasında yarar vardır.
c) Günlük Kasa Defteri ( )
d) Envanter Defteri
Ciltli ve sayfaları müteselsil sıra numaralı olan envanter defterine, işe başlama tari-hinde ve sonraki her hesap döneminin sonunda çıkarılan envanterler ve bilançolar kay-dolunur.
ınşaat ve onarım işleriyle uğraşanlar öncelikle; stokların, mamul ve yarı mamul işin ve demirbaş, alet, edevat ve mefruşatın envanterini yapacaklardır. Daha sonra, bilanço-nun diğer kalemlerinde yer alan hesapların dokümanı yazılacaktır. Örneğin bankalarda-ki mevduatın ve bankalara olan borcun, senetli ve senetsiz alacaklar ile borçların cari hesapların ve diğer hesapların dokümanının envanter defterinde ayrıntılı olarak göste-rilmesi gerekmektedir.
e) ınşaat Müteahhitlerinin ımalat Defteri Tutup Tutmayacağı
VUK’un 197. maddesinde, birinci sınıf tüccarlardan devamlı olarak imalat ile uğraşanla-rın “ımalat Defteri” tutmak zorunda oldukları belirtilmiştir. ınşaat yapımı faaliyeti de, bir imalat işidir. Ancak anılan maddenin bölüm başlığında “Sınai Müesseselerin Tutacakları Özel Kayıtlar” başlığı altında imalat defteri ve diğer defterler sıralanmıştır. ınşaatçılar sınai bir müessese olarak nitelendirilmemektedir. Ayrıca Maliye Bakanlığınca yayımlanan 4 seri No.lu Gider Vergisi Genel Tebliği’nde, imalat defterinin devamlı olarak imalat işle-riyle uğraşan birinci sınıf tüccarlardan, dahilde alınan istihsal vergisine tabi mükellefler tarafından tutulacağı belirtilmiştir. Bu nedenlerle inşaat ve onarım işinden dolayı “ımalat Defteri” tutulmaması gerekmektedir. Nitekim Maliye Bakanlığınca da 27.12.1978 tarih ve 24438-203-255/93250 sayılı özelge ile de “ınşaat müteahhitleri imalat defteri tutmak mecburiyetinde değildirler” şeklinde idari görüş bildirilmiştir.
Kaldı ki, 01.01.1996 tarihinden itibaren 246 no.lu VUK Genel Tebliği ile muhasebe kayıtlarını 7/A seçeneğine göre yürüten tüm işletmeler için imalat defteri tutma zorunluluğu kaldırıldığından, bu sorun büyük ölçüde giderilmiş olmaktadır.
f) Amortismanı Defteri ya da Kayıtları
ınşaat müteahhitleri, üzerinden amortisman ayrılan kıymetler ve bunların amortis-manlarının aşağıda yazılı şekillerden herhangi biri ile göstermek zorundadırlar (VUK Md. 189).
a) Envanter defterinin ayrı bir yerinde,
b) Özel bir amortisman defterinde,
c) Amortisman listelerinde.
Ayrı bir amortisman defteri tutulması halinde, diğerlerinin aksine bu defterin tasdiki zorunlu değildir.
g) Kambiyo Senetleri Defteri ( )
B) BAYINDIRLIK ışLERı GENEL şARTNAMESı UYARINCA TUTULACAK DEFTERLER
Bayındırlık ve ıskan Bakanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki Kanunlar gereğince, Bakanlığın kontrol ve denetimi altında inşaat ve onarma işi yaptıracak daire ve müesse-selerce, müteahhide ihale edilen her türlü işte uygulanacak genel şartlar, Bayındırlık ışleri Genel şartnamesinde tayin ve tespit edilmiştir.
Bayındırlık ışleri Genel şartnamesinin 3. maddesine göre; sözleşmeye bağlanan her türlü inşaat ve onarma işi, idare veya onun tayin edeceği kontrol elemanlarının (mühen-dis, mimar veya fen memurlarının) denetimi altında müteahhit tarafından icra olunur. Bu kontrol elemanlarının yetkileri de Bayındırlık ışleri Kontrol Talimatnamesi ile dü-zenlenmiştir.
Sözkonusu talimatname ile, inşaat ve onarma işi süresince bazı özel defterler tutul-ması öngörülmekte ve bunlara dayanılarak da işin izlenilmesi ve kontrolüne olanak sağ-lanmaktadır.
Bu özel defterler şunlardır :
1. Puvantaj defteri,
2. Rölöve defteri,
3. Ataşman defteri,
4. Yeşil defter
5. Sürveyan defteri
1- Puvantaj Defteri
Bir şantiyede çalışan her türlü personelin bir aylık mesai hareketlerini gösteren ve onlara ödenen aylık ya da ücrete esas teşkil eden defterdir.
Puvantörler, kendilerine görev olarak verilen iş sahasında bilfiil çalışmakta olan işçi, taşıt aracı ve makine miktarını, işlerin ve işçilerin de ayırımını yapmak suretiyle puantaj defterine kaydederler. ıstenilmesi halinde, belirli zamanlarda işçilerin ve nakil vasıtalarının gündelik ve ücretlerine de bu deftere kaydederler. Puvantajların sıhhatli bir şekilde düzenlenmesi, ödemeye esas bir belge olması yönünden önem taşıdığından, ida-recilerin puvantaj konusu ile yakından ilgilenmeleri gerekir.
2- Rölöve Defteri
Kesin projesi mevcut olmayıp, sözleşme ve şartnameler gereğince tiplere göre yapılan sanat yapıları ile her türlü inşaatın temel üst yüzünden aşağıdaki kısımlarının kayıtlarını tespit için kullanılan defterdir.
Bu defter ataşmanın esasını teşkil eder. Müteahhit ile mühendis arasında ortak olarak bilinmesi ve unutulmaması gereken herşeyi yazmak için kullanılır. Aylık istihkak rapor-larının düzenlenmesinde gerekli olan ölçülerde kayıt defteri olarak da yararlanılır.
Herhangi bir yangın, kaybolma vs. durumlarındaki tehlikelere karşı rölöve defterleri üç nüsha olarak düzenlenmekte ve bir nüshası müteahhide verilmektedir.
Adeta mühendisin resmi bir akıl defteri olan rölöve defterinin ilk sayfasına hangi ta-rihte verildiği ve kaç sayfadan ibaret olduğu, kime verildiği ve ilgili idarenin adı yazılır. Defterin sayfa numaraları yan yana iki sayfa bir tek sayfa hesabıyla verilmektedir. Sayfanın sol kısmında inşaat veya ihzaratın yerini gösteren iki kolon ile açıklama kolonu ve yapılan ölçülerle tespit edilen sayı ve kayıt kolonları vardır. Açıklama kolonuna yazı yazılabildiği gibi, yardımcı hesap, numara veya işaret gibi şeyler de yazılabilir.
3- Ataşman Defteri
Ataşman defteri resmi bir protokol defteridir. Davalarda kanıtlayıcı bir resmi belge kabul edilir. Uzun yıllar saklanması ve yapıyı işletecek olana devredilmesi gerekir.
Ataşman defterine kaydedilecek bilgiler rölöve defterinden alınır. Bu kayıtların en kısa zamanda deftere işlenmesi ve müteahhide imzalattırılması gereklidir. Defterin bir tarafına plan ve kesitlerle rölöve ölçüleri, diğer tarafına ise yapılan işin hacmi ve sathı hesaplanarak metrajları kaydedilir. Aynı sıraya birim fiyatları ve ölçü birimleri de ekle-nir.
Ataşman defterinde de, rölöve defterinde olduğu gibi, ilk sayfasında, defterin hangi tarihte verildiği, kaç sayfadan ibaret olduğu, ilgili idarenin adı ve kime verildiği yazılır. Ataşman defterinin sayfa numaraları yan yana iki sayfa bir tek saya şeklinde verilmektedir.
4- Yeşil Defter
Müteahhitlerin yaptığı işlerin değerini hesaplamak için yapılan işlerin ölçülme ve hesaplarının yazılması amacıyla kullanılır.
Yeşil defterin ilk sayfasına, inşaatın başlangıç tarihi ile sitüasyon tarihi, hangi idare-ye, işe ve müteahhide ait olduğu ve yeşil defterin nerede ve hangi tarihte yapmış olduğu yazılır. ıç sayfalarına verilen sayfa numaraları rölöve ve ataşman defterlerinde olduğu gibidir.
Her ay başında müteahhit ve kontrol mühendisi tüm yapılan işleri ve ihzaratı yeniden ölçerler ve rölöve defterine kaydederler. Ölçüler bitince bunları yeşil deftere geçirir ve hacim hesaplarını yaparlar. Fiyat numaraları ve birimlerini de yazdıktan sonra karşılıklı olarak imzalarlar. Böylelikle, her cins inşaatın işin başlangıcından itibaren yapılmış olan miktarları bulunur ve istihkak raporlarına intikal ettirilir.
5- Sürveyan Defteri
ınşaatın sürekli olarak kontrol edilmesi ve gözetimi ile görevli olan sürveyanlar, her gün yapılan iş miktarını, tam gün çalışılıp çalışılmadığını ve hava durumunu defterleri-ne yazarlar. Bunların yanı sıra, günlük çimento sarfiyatı ve kontrol mühendisinin bildireceği benzeri diğer malzemelerin sarfiyatı da yapılan işle kıyaslanabilecek şekilde def-tere kaydedilir.
Sürveyan defterinin ilk sayfasında, ilgili idare, şube veya kısım numaraları, müteah-hitle işin ve sürveyanın adları yazılır. ıç sayfalar tek sayfalardır, yani soldaki ve sağdaki kısımlar aynı şekilde olup sayfa numaraları ardışıktır. Bir sayfada birinci satıra tarih ve gün yazılır. ıkinci satıra hava durumu yazılır, bu satırda sabah, öğle ve akşam için hava durumunu yazmak gerekir. Üçüncü satırda, inşaatın yeri ve cinsi yazılır, dördüncü satıra işçi sayısı, beşinci satıra da taşıt ve makine sayısı yazılır.
C) TUTULMASI YASALARDA ZORUNLU KILINMAMIş OLUP TUTULMASINDA YARAR GÖRÜLEN DEFTER VE KAYITLAR
1- Müşterek (Ortak) Amortismanlara ılişkin Kayıtlar
Bilindiği gibi, yıl içinde birden fazla inşaatta ya da diğer işlerde kullanılan amortis-mana tabi iktisadi değerlerin amortismanları, bunların her işte çalıştıkları gün sayısına göre dağıtıma tabi tutulmaktadır.
Bunun için de, özel bir defter ya da kayıt tutulması gerekmektedir.
2- Stoklar (Ambar) Defteri
ınşaat işleri ve malzeme hareketleri, inşaat muhasebesinin en önemli hesaplarından biri olan stoklar (ambar) hesabının ve buna ilişkin hareketlerin izlendiği stoklar (ambar) defterinin tutulmasını gerektirmektedir.
Bu defterde, giren ve çıkan malzemelerle ilgili ayrıntılı bilgiler yer alır ve malzeme-nin hangi şantiyeye gönderildiği belirtilir.
3- Diğer Defterler
ınşaat müteahhitleri, yaptıkları işle ilgili olarak ayrıca gerek duydukları diğer yar-dımcı defterleri de tutabilirler. Örneğin, bankalar, satıcılar, borç senetleri, alacak senet-leri vb. hesaplar ve şantiyeler için ayrı birer defter ya da kayıt tutulabilir.

II. ÖZELLıK TAşIYAN HESAPLAR VE ışLEYışı
213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 175 ve mükerrer 257. maddelerinin Maliye Ba-kanlığı’na verdiği yetkiye dayanılarak; tekdüzen hesap çerçevesi, hesap planı ve işleyişi, mali tabloların düzenlenmesi ve sunulması, mali tablolara ilişkin ilkeler konusunda yeni düzenlemeler yapılmıştır.
Maliye Bakanlığınca yayımlanan “Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği Sı-ra No: 1” ( ) ile sözkonusu düzenlemeye ilişkin esaslar açıklanmıştır. Daha sonra da 2 Sıra No.lu Tebliğ ile, inşaat işlerini de kapsayan bazı açıklamalar yapılmıştır ( ).
Tekdüzen hesap planı, genel anlamda belirlenmiş bir hesap planıdır. ınşaat işleriyle uğraşanlar için, özellikle yıllara yaygın inşaat işi yapanlar ve birden fazla inşaat işi olan-lar yönünden bu hesap planının işleyişi bazı özellikler taşımaktadır.
A) YILLARA YAYGIN ıNşAATLARDA % 5 STOPAJ VE BUNUNLA ıLGıLı MUHASEBE KAYITLARI
1- Genel Açıklama
Bu hesap, izleyen yıldan sonraki yıllarda indirim konusu yapılabilecek olan peşin ödenen vergiler ile fonların kayıt ve takip edildiği hesaptır. Bilindiği üzere, yıllara yay-gın inşaat ve onarım işi yapanlara (kurumlar dahil) ödenen istihkak bedellerinden, istih-kak sahiplerinin (yani inşaat firmalarının) gelir veya kurumlar vergilerine mahsuben (avans ya da malzeme olarak ödenenler dahil) % 5 oranında vergi kesintisi ve bu vergi-nin %10’u tutarında fon payı kesintisi yapılmaktadır.
ınşaat ve onarım işinin başladığı yılda bitmesi durumunda, ödenen istihkaklardan %5 vergi kesintisi yapılmaz. Kesintinin yapılabilmesi için, inşaatın başladığı yıldan sonraki bir yılda bitmesi gerekmektedir. ınşaatın başladığı yıldan sonraki bir yılda bitip bitme-yeceği, sözleşmesinden anlaşılabilir. Sözleşmesine göre, yıllara yaygın olmayan ancak çeşitli nedenlerle (Örneğin geçici kabulün gecikmesi, süre uzatımı vb. nedenlerle), işin bir sonraki yıla yaygın olması durumunda, ödenen istihkakların tamamı üzerinden değil, bir sonraki yıla yaygın olduğu tarihten itibaren ödenen istihkaklardan vergi kesintisi yapılır.
Burada sözü edilen “yıllara yaygın olma” deyiminden bir yıllık yani 360 günlük sü-renin anlaşılmaması gerekir. Süresi bir yıldan az dahi olsa, bazı inşaat ve onarım işleri yıllara yaygın olabilir. Örneğin, 15 Aralık 2004 tarihinde başlayan inşaat işinin, sözleş-mesine göre 15 Temmuz 2005 tarihinde bitecek olması halinde, ilk bakışta “yedi aylık” bir inşaat işinin sözkonusu olduğu, bunun da bir yıldan az olduğu o nedenle de vergi kesintisi yapılmayacağı düşünülebilir. Oysa bu düşünce doğru değildir.
2004’de başlanılan bir inşaat işinin, 2005 yılında bitmesi işin başlangıcında yapılan “sözleşme” ile öngörülmüş olduğundan, ödenen ilk hakedişten itibaren vergi kesintisi yapılması gerekecektir.
ıstihkaklardan kesilen vergiler, işin devamı süresince aktifleştirilir. ışin bitiminde, beyan edilen ya da kurumlar vergisi matrahı üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilir.
2- Hesabın ışleyişi
a) % 5 Gelir (Stopaj) Vergisi Kesintisi Yapıldığında Kullanılan Hesap
% 5 gelir (stopaj) vergisi ve fonlar, tekdüzen hesap planında “29. DığER DURAN VARLIKLAR” grubunda “295 PEşıN ÖDENEN VERGıLER VE FONLAR” hesa-bında izlenmektedir.
Gelecek dönemden daha sonraki yıllarda indirim konusu yapılabilecek nitelikteki vergi ve fonlar ödendiğinde bu hesaba borç yazılır.
b) Dönem Sonunda Kullanılan Hesaplar
Dönem sonunda, yapılacak işlemler; yıllara yaygın inşaat ve onarma işinin gelecek yıla yaygın olup olmama durumuna göre değişmektedir.
ba) Yıllara Yaygın ınşaat ve Onarma ışinin Devam Ediyor Olması
Bu durumda, “295 PEşıN ÖDENEN VERGıLER VE FONLAR” hesabında yer alan ve gelecek yılda da devam edecek olan işlerle ilgili % 5 gelir (stopaj) vergileri ve fonlar, 295 No.lu hesapta izlenmeye devam edecektir. Yani başka bir hesaba aktarma yapılması sözkonusu değildir. Ancak, ertesi yıl bitmesi sözkonusu olan inşaatlara ait kesilen vergi ve fon paylarının tutarı kadar 295 no.lu hesaptan 193 no.lu hesaba virman kaydı yapılmalıdır.

bb) Yıllara Yaygın ınşaat ve Onarma ışinin O Yıl ıçinde Bitmiş Olması
Bu durumda, “295 PEşıN ÖDENEN VERGıLER VE FONLAR” hesabında yer alan ve o yıl içinde bitmiş olan işle ilgili olarak kesilen % 5 gelir (stopaj) vergisi ve fonlar, “193 PEşıN ÖDENEN VERGıLER VE FONLAR” hesabının borcuna aktarılacak, bu hesap da 371. No.lu “DÖNEM KARININ PEşıN ÖDENEN VERGı VE DığER YÜKÜMLÜLÜKLERı” hesabının borcuna aktarılarak kapatılacaktır. Ancak, aktarılacak tutar “370 DÖNEM KARI VE DığER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARşILIKLARI” hesabının tutarından fazla olamaz. Aktarılamayan tutar dönem sonunda bu hesabın bakiyesi olarak kalır. 371 No.lu hesap da, 370 No.lu “DÖNEM KARI VE DığER YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER KARşILIKLARI” hesabının düzenleyici hesabı olarak bilançoda yer alır.
%5 GELıR (STOPAJ) VERGıSı VE FONLARA ıLışKıN HESABIN ışLEYışıNE DAıR şEMA

%5 STOPAJ VE FON KE-SıNTıSı YAPILDIğINDA KULLANILACAK HESAP BıTEN ıNşAAT VE ONARIM ış-LERıNıN %5 STOPAJ VE FON-LARININ AKTARILDIğI HESAP

295 PEşıN ÖDENEN VERGıLER VE FONLAR HESABI Dönem Sonunda
BıTEN ışler
193 PEşıN ÖDENEN VERGıLER VE FON-LAR HESABI
Aktarılan tutar 370 hesap no.lu hesap tutarından fazla olamaz
DÖNEM SONUNDA BıTEN ıNşAAT VE ONARIM ışLERıNıN %5 STOPAJ VE FONLARININ AKTARILDIğI HESAP

371 DÖNEM KARININ PEşıN ÖDENEN VERGı VE DığER YASAL YÜKÜMLÜLÜKLERı


c) Hesabın ışleyişine ılişkin Örnekler
ca) % 5 Gelir (Stopaj) Vergisi Kesintisinin Yapıldığı Aşamaya ılişkin Kayıt (295 No.lu Hesabın ışleyişi)
ÖRNEK
Onur ınş. Ltd. şti. yapımını üstlenmiş olduğu yıllara yaygın (A) inşaat işi nedeniyle 20.000 YTL is-tihkak ve 3.600 YTL KDV almıştır. Alınan istihkak, Halk Bankası’ndaki şirket hesabına yatırılmıştır.
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––
102 BANKALAR 22.450
102.01 Ticari Mev. Hesabı 22.350
102.01.03 Halk B. 22.350
740 HıZMET ÜRETıM MALıYETı 150
740.01 (A) ınşaatı 150
740.01.05 Vergi, Resim ve Harçlar 150
740.01.05.01 Damga Vergisi
295 PEş. ÖDENEN VERGıLER VE FON. 1.000
295.01 Peş. Öd. %5 Stp. 1.000
295.01.01 (A) ınş. %5 Stopajı 1.000
350 (A) ıNşAAT HAKEDış BEDELLERı 20.000
391 HESAPLANAN KDV 3.600
391.01 Mal ve Hizmet
Tes. ıl. KDV 3.600
391.01.03 %18 Hes. KDV
(A) inşaatı nedeniyle alınan istihkaktan kesilen
%5 gelir (stopaj) vergisi ve diğer kesintiler
ile tahsil edilen KDV
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––
cb) Peşin Ödenen Vergiler ve Fonlar Hesabı ıle ılgili Olarak Dönem Sonunda Ya-pılacak Kayıt (295, 193, 370, 371 No.lu Hesapların ışleyişi)
Yukarıda da belirtildiği gibi, yıl içinde yapılan %5 gelir (stopaj) vergisine ilişkin ke-sintiler 295 no.lu hesaba kaydedilmektedir. Biten işlere ilişkin stopaj ise önce “193 PE-şıN ÖDENEN VERGıLER VE FONLAR” hesabına aktarılacaktır. Bu hesapta yer alan vergi “371 DÖNEM KÂRININ PEşıN ÖDENEN VERGı VE DığER YÜ-KÜMLÜLÜKLER” hesabına aktarılacak buradan da “370 DÖNEM KÂRI VERGı VE DığER YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER KARşILIKLARI” hesabı ile ilgilendi-rilmek suretiyle kapatılacaktır.

ÖRNEK
Onur Limited şirketinin 2003 yılında üstlenmiş olduğu (A), (B) ve (C) inşaatlarından, (A) ve (C) in-şaatları 2004 yılında bitmemiş olup 2005 yılında da devam edecek inşaat işleridir. Ancak (B) ınşa-atı işi, 2004 yılı içerisinde geçici kabulü yapılması nedeniyle bitmiştir.
Söz konusu işlerden 2003 ve 2004 yıllarında kesilen gelir (stopaj) vergileri aşağıdaki gibidir.

ınşaat ışi Gelir (Stopaj) Vergisi (YTL) Fon
- (A) ınşaatı ışi 6.000 600
- (B) ınşaatı ışi 5.000 500
- (C) ınşaatı ışi 9.000 900
Toplam 20.000 2.000

Bu durumda, (B) inşaat işiyle ilgili olarak dönem sonunda yapılacak kayıtlar aşağı-daki gibi olacaktır.
- 295 No.lu Hesabın 193 ve 371 No.lu Hesaplara Aktarılması
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––
193 PEş. ÖD. VER. VE FONLAR 5.000
193.02 Peş. Öd. %5 Stopajlar 5.000
193.02.01 (B) ınş. Stopajı 5.000
295 PEş. ÖD. VER. VE FON. 5.000
295.01 Peş. Ödenen %5 Stopaj 5.000
295.01.02 (B) ınş. %5 Stp. 5.000
Biten (B) inşaat işinin %5 stopajın ilgili hesaba aktarılması
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––
371 DÖNEM KÂRININ PEşıN ÖDENEN
VERGı VE DığER YÜKÜML. 5.000
371.02 Peşin Ödenen Stopajlar 5.000
371.02.01 (B) ınş. %5 Stopajı 5.000
193 PEşıN ÖD. VERG. VE FONL. 5.000
193.02 Peşin Öd. %5 Stopajlar 5.000
193.02.01 (B) ınş. %5 Stp. 5.000
Peşin ödenen verginin ilgili hesaba aktarılması
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––

B) VERıLEN DEPOZıTO VE TEMıNATLAR
1- Depozitolar
ınşaat işleriyle uğraşanlar, gerek yapmakta oldukları inşaat işleri, gerekse bürolarının faaliyetiyle ilgili olarak, Belediye’ye, TEK’e ve benzeri yerlere, depozito adında bir miktar para yatırmaktadırlar.
ÖRNEK
(C) inşaatı için, su depozitosu olarak Kartal Belediyesi’ne, 50.000.000 TL yatırılmıştır.
Buna ilişkin yevmiye kaydı aşağıdaki gibi olacaktır.
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––
226 VERıLEN DEPOZıTO VE TEM. 50.000.000
226.01 Verilen Depozitolar 50.000.000
226.01.01 Belediye’ye Verilen
Depozitolar 50.000.000
100 KASA 50.000.000
100.02 şantiye Kasası 50.000.000
100.02.03 (C) ınşaatı
şantiye Kasası 50.000.000
Karlat Belediyesine, ..../..../..... tarih ve .......... sayılı makbuz karşılı-ğında (C) inşaatı su depozitosu olarak yatırılan para. Abone no: ......
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––
Verilen depozito ve teminatların 1 yıldan az süreli olması halinde de, “Dönen Var-lıklar” arasında yer alan “126 VERıLEN DEPOZıTO VE TEMıNATLAR” hesabı-nın kullanılması gerekir.
Depozitolara ilişkin kayıt yapılırken, mümkün olduğu kadar geniş açıklama yapılma-sında yarar vardır. Depozitoların, aradan yıllar geçtikten sonra geri alınması sırasında makbuzlar ya zor bulunmakta ya da kaybolabilmektedir. Bu nedenle, sonraki yıllara devirde de, bu açıklamanın yapılmasında yarar olabilir.
2- Teminatlar
ınşaat ve onarım işi ihalelerine girenlerden, ihale konusu olan işin tahmini ya da keş-fedilen bedeli üzerinden %3 oranında geçici teminat alınmaktadır. ıhale sonucunda, inşaat ve onarım işinin müteahhit firma tarafından üstlenilmesi halinde, bu geçici temi-natın, kesin teminata tamamlanması istenilmektedir. Bu aşamada, müteahhide, hakedişine karşılık verilen paralardan %10 alıkonulmak suretiyle bu miktar kesin temi-nata çıkarılabileceği gibi, müteahhit firma, geçici teminat tutarını geri alıp kesin temi-nat tutarı için teminat mektubu da verebilir ( ). Geçici ve kesin teminat karşılığı nakit olarak verilen teminatlar, yüksek enflasyonun da etkisiyle inşaatın devam ettiği yıllar boyunca büyük bir değer kaybına uğradığından, uygulamada “geçici teminat” veya “kesin teminat” olarak genellikle banka teminat mektubu verilmektedir.
ÖRNEK
(D) inşaatı ihalesine girebilmek amacıyla, 5.000.000.000 TL geçici teminat, ilgili defterdarlık vez-nesine nakit olarak yatırılmıştır.
Buna ilişkin yevmiye kaydı, aşağıdaki gibi olacaktır.

––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––
126 VERıLEN DEPOZıTO VE TEM. 5.000.000.000
126.02 Verilen Tem. 5.000.000.000
126.02.04 (D) ınş. Geçici Tem. 5.000.000.000
100 KASA 5.000.000.000
100.01 Merkez Kasa 5.000.000.000
(D) ınşaatı için .... Valiliği Defterdarlık Veznesine .../.../... tarih ve ......... sayılı makbuzla %3 teminat olarak yatırılan para
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––
ÖRNEK
(E) ınşaatı ihalesine girebilmek amacıyla (X) Bankası ..... şb’den alınan 50 milyar liralık geçici te-minat mektubu (Y) ihale makamına geçici teminat olarak verilmiştir.
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––
900 GEÇıCı TEM. MEK. BORÇLULAR 50.000.000.000
900.01 (Y) Makamı 50.000.000.000
901 GEÇıCı TEM MEK. ALACAKLI. 50.000.000.000
910.01 (X) Bank. (X) şb. 50.000.000.000
E ınşaatı için verilen geçici teminat mektubu
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––
C) ıNşAATLA ıLGıLı HARCAMA VE ÖDEMELERıN MUHASEBELEşTıRıLMESı VE “HıZMET ÜRETıM MALıYETı HESABI”
1- Genel Açıklama
ınşaatı ilgilendiren malzeme, işçilik, taşeron ödemeleri, ihale giderleri, nakliye öde-meleri, amortisman giderleri vb. harcamaların kaydedildiği hesaptır.
Bazı durumlarda da, inşaat işinin ihalesine girilmekte, buna ilişkin olarak bazı gider-ler yapılmakta ancak ihale sonucu iş başka inşaat firmasına kalabilmektedir. Bu gibi durumlarda, alınamayan işlerle ilgili ihale giderleri bu hesaba yani “740 Hizmet Üre-tim Maliyeti” hesabına değil, “770 Genel Yönetim Giderleri” hesabına kaydedilecek-tir. Ancak, ihalesine girilen işin alınması halinde, bu işe ait ihale giderleri, ilgili inşaat maliyetine yani “740 Hizmet Üretim Maliyeti” hesabına aktarılacaktır.
Birden fazla inşaat ve onarma işinin bir arada yürütülmesi halinde, her inşaatla ilgili gi-derler, o inşaatla ilgili hesaplara ayrı ayrı kaydedilir.
Bu hesabın özelliklerinden biri de, dönem sonunda, inşaatın yıl içinde bitmesi ya da yıllara yaygın olması durumuna göre, 622 ya da 170-178 no.lu hesaplarla ilgilendirilme-sidir.
2- ınşaatın Yıl ıçinde Bitmesi
ınşaatın yıl içinde bitmesi halinde, “740 Hizmet Üretim Maliyeti Hesabı”, dönem sonunda “741 Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı” aracılığıyla “622 Satılan Hizmet Maliyeti Hesabı”na aktarılır. Daha sonra 740 ve 741 No.lu hesaplar ter kayıt ile kapatılır.
3- ınşaatın Gelecek Yıla Yaygın Olması
ınşaatın gelecek yıla yaygın olması halinde, “740 Hizmet Üretim Maliyeti Hesabı”, dönem sonunda “741 Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı” aracılığıyla, “170 Yıllara Yaygın ınşaat ve Onarım Maliyetleri Hesabı”na aktarılır. ınşaatın birden fazla olduğu durumlarda 171, 172....178 no.lu hesaplar kullanılır (*). Daha sonra 740 ve 741 No.lu hesaplar ters madde ile kapatılır.
4- Hesabın ışleyişi
a) Yıl ıçinde Yapılacak Kayıtlar
ınşaat işi ile ilgili olarak, yıl içinde alınan demir, çimento, çivi, kereste, kum, çakıl, boya vb. malzemeler ile işçilere yapılan ücret vb. ödemeler ve buna ilişkin sigorta işve-ren hissesi, tasarrufu teşvik fonu işveren hissesi, konut edindirme yardımı, taşeronlara yapılan ödemeler, atölyelere yaptırılan işler, nakliye ödemeleri, ihale ile ilgili giderler ile ortak (müşterek) genel giderlerden inşaatlara isabet eden tutar ve amortismanlar kaydedilir.

HıZMET ÜRETıM MALıYETı HESABININ ışLEYışıNE ıLışKıN şEMA


ınşaatın yıl içinde bitmesi halinde kullanılan hesap
ınşaatla ılgili harcamaların ve amortismanların kayde-dildiği hesap ınşaatın Yıl ıçinde Bitmesi

741 YANSITMA HESABI ARACILIğIYLA
622 SATILAN HıZMET MALıYETı

ınşaatın gelecek yıla yaygın olması halinde kullanılan hesap

740
HıZMET ÜRETıM MALıYETı ınşaatın devam etmesi halinde

741 YANSITMA HESABI ARACILIğIYLA
170 YILLARA YAYGIN ıNşAAT VE ONARIM MALıYETLERı


740 Hizmet üretim maliyeti hesabı, önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygu-landığı durumlarda “741 Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı” ile ilgilendiril-mekte daha sonra da iş bitmişse “622 Satılan Hizmet Maliyeti”, devam ediyorsa “170 Yıllara Yaygın ınşaat ve Onarım Maliyetleri” hesabının borcuna kaydedilmektedir.
ÖRNEK
Stoklardan (A) inşaatına 1.000 kg çivi (100.000.000 TL), 3 ton demir (300.000.000 TL), 75 torba çimento (75.000.000 TL); (B) inşaatına 80 m3 kereste (4.000.000.000 TL), 4,5 ton demir (450.000.000 TL) gönderilmiştir. Bunların (A) inşaatına nakliyesi için 25.000.000 TL, (B) inşaatına nakliyesi için de 25.000.000 TL, KDV'leri ile birlikte ödenmiştir. Nakliye KDV'si toplam 9.000.000 TL'dir.
Bu duruma göre yapılacak yevmiye kaydı aşağıdaki gibi olacaktır.
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––
740 HıZMET ÜRETıM MALıYETı 4.975.000.000
740.01 (A) ınşaatı 500.000.000
740.01.00 ılk Mad. ve
Mlz. Gid. 475.000.000
740.01.00.01 Demir 300.000.000
740.01.00.03 Çimento 75.000.000
740.01.00.07 Çivi ve Teller 100.000.000
740.01.03 Dışarıdan Sağlanan
Fayda ve Hizmetler 25.000.000
740.01.03.04 Nakliyeler 25.000.000
740.02 (B) ınşaatı 4.475.000.000
740.02.00 ılk Mad.ve
Mlz.Gid. 4.450.000.000
740.02.00.01 Demir 450.000.000
740.02.00.02 Kereste 4.000.000.000
740.02.03 Dışarıdan Sağlanan
Fayda ve Hizmetler 25.000.000
740.02.03.04 Nakliyeler 25.000.000
191 ıNDıRıLECEK KDV 9.000.000
191.01 Mal ve Hizmet
Alış. ılişkin KDV 9.000.000
100 KASA 59.500.000
100.01 Merkez Kasa 59.500.000
150 ıLK MADDE VE
MALZEMELER 4.925.000.000
150.01 Mrk. Depo ılk Md.
ve Malzemeler 4.925.000.000
150.01.01 Demir 750.000.000
150.01.07 Çivi ve Tel 100.000.000
150.01.02 Kereste 4.000.000.000
150.01.03 Çimento 75.000.000
(A) ve (B) ınşaatlarına gönderilen malzemeler ve bunların taşınması için ödenen nakliye
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––
ÖRNEK
05.06.2000 tarihinde (A) işi ihalesi ile ilgili olarak 10.000.000 lirası KDV olmak üzere, 250.000.000 lira Noter masrafı, 1.800.000 lirası KDV olmak üzere 11.800.000 lira kırtasiye masrafı yapılmıştır. Ayrıca, geçici teminat tutarı olarak (X) Bankası’ndan alınan 100.000.000.000 liralık geçici teminat mektubu için banka hesabından 750.000.000 lira damga vergisi ve 150.000.000 lira teminat mek-tubu komisyonu ödenmiştir.
- ıhalenin şirkete kalması halinde yapılacak kayıt;
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––
191 ıNDıRıLECEK KDV 11.800.000
191.01 Mal ve Hizmet Alımlarına
ılişkin KDV 11.800.000
740 HıZMET ÜRETıM MALıYETı 1.150.000.000
740.01 (A) ınşaatı 1.150.000.000
740.01.04 Çeşitli Giderler 250.000.000
740.01.05 Vergi Resim ve Harçlar 750.000.000
740.01.07 Finansman Giderleri 150.000.000
900 GEÇıCı TEM. MEK. BORÇLULAR 100.000.000.000
900.01 (Y) ıhale Makamı 100.000.000.000
100 KASA 261.800.000
100.01 Merkez Kasa 261.800.000
102 BANKALAR 900.000.000
102.01 Tic. Mevd. Hesabı 900.000.000
102.01.01 (X) Bankası 900.000.000
901 GEÇıCı TEM. MEK. ALACAKLILARI 100.000.000.000
901.01 (X) Bankası 100.000.000.000
(A) ınşaatı ıhale ıştirak ve Geçici Teminat Mektubu masrafları
–––––––––––––––––––– / –––––––––––––––––
- ıhalenin şirkete kalmaması halinde yapılacak kayıt
–––––––––––––––––––– / –––––––––––––––––
191 ıNDıRıLECEK KDV 11.800.000
191.01 Mal ve Hizm. Al. ıl. KDV 11.800.000
770 GENEL YÖNETıM GıDERLERı 1.150.000.000
770.04 Çeşitli Giderler 1.150.000.000
770.04.05 ıhale ıştirak Giderleri 1.150.000.000
900 GEÇıCı TEM. MEKTUBU
BORÇLULAR 100.000.000.000
900.01 (Y) ıhale Makamı 100.000.000.000
100 KASA 261.800.000
100.01 Merkez Kasa 261.800.000
102 BANKALAR 900.000.000
102.01 Tic. Mevd. Hesabı 900.000.000
102.01.01 (X) Bankası 900.000.000
901 GEÇıCı TEM. MEK. ALACAKLILARI 100.000.000.000
901.01 (X) Bankası 100.000.000.000
(A) ınşaatı ıhale ıştirak ve Geçici Teminat Mektubu masrafları
–––––––––––––––––––– / –––––––––––––––––
b) Dönem Sonunda Yapılacak Kayıtlar
ınşaatın gelecek yıla yaygın olması halinde “740 Hizmet Üretim Maliyeti Hesabı”, dönem sonunda yansıtma hesabı aracılığıyla “170 (A) ınşaatı Maliyeti, 171 (B) ınşaatı Maliyeti” hesaplarına aktarılacaktır. ınşaatın yıl içinde bitmesi halinde ise, bu hesap “622 Satılan Hizmet Maliyeti Hesabı” ile karşılaştırılmak suretiyle kapatılacaktır.

ÖRNEK
Özcan ınş. Ltd. şti’nin 2000 yılı içinde başladığı (A), (B) ve (C) inşaatları vardır. Bu inşaatların ma-liyeti sırasıyla aşağıdaki gibidir.
(A) ınşaatı 45.000.000.000 TL
(B) ınşaatı 80.000.000.000 TL
(C) ınşaatı 120.000.000.000 TL
Toplam 245.000.000.000 TL
2000 yılı içinde (C) inşaatının geçici kabulü yapılmıştır. (A) ve (B) inşaatları ise de-vam etmektedir.
Bu duruma göre dönem sonunda şu şekilde işlem yapılacaktır. 740 Hizmet Üretim Maliyeti Hesabının tutarı (yani tüm inşaatların maliyeti) 245.000.000.000 TL’dir.
Biten inşaatın (yani C inşaatının) maliyeti 120.000.000.000 TL’dir. Bu tutar “622 Sa-tılan Hizmet Maliyeti” hesabına yansıtılacaktır. Devam eden inşaatların (Yani A ve B inşaatlarının) maliyetleri, (A) inşaatı için 45.000.000.000 TL, (B) inşaatı için 80.000.000.000 TL’dir. Bunların ikisi de devam ettiğinden tutarları olan 125.000.000.000 TL “170 ve 171 No.lu Yıllara Yaygın ınşaatların Maliyeti” hesabı-na aktarılacaktır.
Bu duruma göre, dönem sonundaki yevmiye kaydı aşağıdaki gibi olacaktır.
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––
170 (A) ıNşAATI MALıYETı 45.000.000.000
171 (B) ıNşAATI MALıYETı 80.000.000.000
622 SATILAN HıZMET MALıYETı 120.000.000.000
622.03 (C) inşaatı 21.600.000.000
741 HıZMET ÜR. MAL. YANSITMA 245.000.000.000
ınşaatlarla ilgili hesapların ilgili hesaplara aktarılması
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––
741 HıZM. ÜR. MAL. YANSITMA 245.000.000.000
740 HıZMET ÜRETıM MALıYETı 245.000.000.000
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––
ızleyen yılda, davam eden inşaatlardan biri ya da ikisi bittiğinden, hem izleyen yılda yapılan harcamaların kaydedildiği “740 Hizmet Üretim Maliyeti” hem de önceki yılda yer alan “170 ve 171 (A) ve (B) Yıllara Yaygın ınşaatların Maliyeti”, “622 Satılan Hizmet Maliyeti” hesabına aktarılacaktır.
5- ınşaattaki Malzemelerin Çalınması ya da Zayi Olması
a) Gelir ve Kurumlar Vergisi Yönünden
Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinde, safi ticari kazancın tespitinde, hasılattan indirilecek giderler 8 bent halinde sayılmış olup, bunlar arasında, ticari işletmede her-hangi bir şekilde meydana gelen eksilmelerin gider yazılacağı hususuna yer verilmemiş-tir.
Bu nedenle, inşaattaki çalınan malzemelerin bedelinin, vergi matrahının tespitinde zarar veya gider olarak indirilmesi de mümkün değildir ( ). Bu durum, hem gelir hem de kurumlar vergisi mükellefleri için aynıdır.
Zayi olan malzemelerin ise, “takdir komisyonu” kararları doğrultusunda indirim konusu yapılması mümkündür. Zayi olan malzemenin, takdir komisyonunca kabul edil-meyen kısmı, vergi yasaları açısından “kabul edilmeyen gider” olarak işleme tabi tutu-lacaktır.
b) KDV Yönünden
Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 30/c maddesi ile zayi olan malların alış belgele-rinde gösterilen katma değer vergisinin, “indirim konusu yapılmayacağı” hükme bağ-lanmıştır. Aynı maddenin (d) bendinde ise, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları’na göre kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen KDV’nin indirilemeyeceği belirtilmiştir.
Vergi idaresi görüşüne göre, çalınan mallar için yüklenilen KDV’nin, Kanun’un 30/c maddesine göre, indirim konusu yapılması mümkün değildir. Ayrıca, çalınarak zayi olan malların alımı sırasında yüklenilen vergilerin indirilmiş olması halinde, indirilen vergilerin, malların çalındığı dönemde verilecek KDV beyannamesinde hesaplanan KDV’ye ilave edilmek suretiyle düzeltilmesi gerekmektedir. Kişisel görüşümüze göre, çalınan mallara ilişkin olarak yüklenilen KDV’nin, Kanun’un 30/c maddesi değil, 30/d maddesi kapsamın-da değerlendirilmesi ve bu verginin 30/d maddesine göre, indirimine izin verilmemesi daha uygun olacaktır.
ÖRNEK
ınşaat şirketinin merkez malzeme deposundan 50 milyar liralık çimento çalınmıştır. Çalınan çimen-to ile ilgili olarak, mahkemeden alınmış karar da vardır. Çimentoların KDV’si de 9 milyar liradır.
Yukarıda da açıkladığımız gibi, çalınan çimentoya ilişkin gider, kanunen kabul edil-memektedir. Ayrıca, bu çimento ile ilgili indirim konusu yapılan KDV’nin de düzeltme kaydının yapılması gerekmektedir.
Bu durumda aşağıdaki gibi kayıt yapılacaktır.
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––
689 DığER OLAğANDIşI
GıDER VE ZARAR (-) 50.000.000.000
689.02 Çalınan ılk Maddeler
689.02.01 Çimento
150 ıLK MADDE VE MALZEMELER 50.000.000.000
150.01 Merkez Depo ılk Mad. ve Mlz.
150.01.03 Çimento
Çalınan çimentonun gider kaydı
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––

––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––
940 KANUNEN KABUL EDıLMEYEN
GıDERLER 50.000.000.000
940.03 Çalınan ılk Maddeler
941 KANUN KABUL EDıLMEYEN
GıDER KARşILIğI 50.000.000.000
941.03 Çalınan ılk Maddeler Karşılığı
Vergi yasalarınca kabul edilmeyen çalınan çimento gideri
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––
Düzeltilecek KDV’nin kaydı ise aşağıdaki gibi olacaktır.
–––––––––––––––––––– / –––––––––––––––––
689 DığER OLAğANDIşI
GıDER VE ZARAR (-) 9.000.000.000
689.03 Çalınan ılk Maddeler KDV’si
391 HESAPLANAN KDV 9.000.000.000
391.05 Çalınan Mallara ılişkin KDV
Çalınan ilk maddenin KDV düzeltme kaydı
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––
940 KANUNEN KABUL EDıLMEYEN
GıDERLER 9.000.000.000
940.04 Çalınan ılk
Maddeler KDV’si 9.000.000.000
941 KANUNEN KABUL EDıLMEYEN
GıDER KARşILIKLARI 9.000.000.000
941.04 Çalınan ılk
Madde KDV’si 9.000.000.000
Vergi yasalarınca gider kaydedilmeyen, çalınan ilk madde KDV’sinin kaydı
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––
Örnek ile ilgili kaydın aşağıdaki şekilde yapılması da mümkündür.
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––
689 OLAğANDIşI GıDER VE ZARARLAR 59.000.000.000
689.02 Çalınan ılk Maddeler 50.000.000.000
689.02.03 Çimento
689.03 Çalınan ılk Maddeler KDV’si 9.000.000.000
940 KANUNEN KABUL EDıLMEYEN
GıDERLER 59.000.000.00
940.03 Çalınan ılk Maddeler 50.000.000.000
940.04 Çalınan ılk Madde KDV’si 9.000.000.000
150 ıLK MADDE VE MALZEMELER 50.000.000.000
150.01 Merkez Depo ılk
Madde ve Malz. 50.000.000.00
150.01.03 Çimento
391 HESAPLANAN KDV 9.000.000.000
391.05 Çal. Mal. ıli. KDV 9.000.000.000
941 KAN. KAB. ED. GıD. KARş. 59.000.000.000
941.03 Çalınan ılk Md. 50.000.000.000
941.04 Çal. ılk Md.KDV 9.000.000.000
Çalınan çimento ve KDV’sinin kaydı
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––

ÖRNEK
Maliyet bedeli 10 milyar lira olan çimento, sel baskını nedeniyle zayi olmuş ve takdir komisyonunca da aynı tutar zayi olan çimento bedeli olarak takdir olunmuştur.
Bu durumda, aşağıdaki gibi kayıt yapılacaktır.
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––
689 DığER OLAğANDIşI GıDER VE
ZARARLAR(-) 10.000.000.0000
689.02 Zayi Olan ılk Maddeler
689.02.03 Çimento
150 ıLK MADDE VE MALZEME 10.000.000.000
150.01 Merkez Depo ılk Mad. ve Malz.
150.01.03 Çimento
Takdir komisyonu kararına göre, sel baskını nedeniyle zayi olan çimentonun gider kaydı
––––––––––––––––––––– / ––––––––––––––––––––
Takdir komisyonu, zararı maliyet bedelinin aynı tutar olarak takdir ettiğinden, çimento maliyetlerinin tamamı, gider olarak kaydedilebilecektir. Bu nedenle, nazım hesapların kul-lanılmasına gerek yoktur. Ayrıca, selden dolayı zayi olan çimento nedeniyle yüklenilip indi-rilen KDV’nin, KDVK’nın 30/c maddesi kapsamında düzeltilmesine gerek yoktur. Maliye Bakanlığı’nın görüşü de bu doğrultudadır ( ).