Bu konuyu, taslağın yasalaşma sürecinde tartışmıştık. Yeni SPK kanun taslağının ilk halinde TDUB'un tasfiye edilmesi, Lisanslı şirketlerin de yeni ihdas olunan Sermaye Piyasaları Kurumları Birliğine üye olmaları öngörülüyordu.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, bahse konu yasa son şeklini alırken; TDUB'un devamına, lisanslı şirketlerin de TDUB'a üye olmasına karar verildi. Dernekler kanununu, tüzel kişilerin dernek üyesi olmasına ve temsilcileri vasıtasıyla temsil edilmelerine cevaz vermekte ise de, Anayasanın 135. maddesine göre kurulmuş kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarında böyle bir uygulama ilk defa gündeme geldi.
SPK Kanununda yer alan bu hüküm, hayli tartışmalıdır. Çünkü, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, meslek mensuplarının hak ve menfaatlerini koruyup kollamak, meslek standartlarını yükseltmek üzere kurulmuş örgütlerdir. Hastanelerin, tabibler birliğine, hukuk şirketlerinin barolara, müteahhitlik şirketlerinin de TMMOB'liğe üye olup, yönetimde söz sahibi olmaları ne kadar abes ise, değerleme şirketlerinin de TDUB'a üye olmaları o kadar abestir. TDUB içine, TTK'ya göre kurulmuş, ANONıM ( bu kelimenin anlamı önemlidir= Sahibi belli olmayan demektir) şirketlerini de dahil etmek, hakkın, hukukun, yönetim ilkelerinin bütün kabullerini ve değerlerini çorba etmekten, TDUB'u işlevsiz hale getirmekten başkaca bir anlam ifade etmez. Bu madde, hukuk sistematiği açısından da genel kabul görmüş yönetim ilkeleri açısından da tam bir garabettir. Anayasa'nın 135. maddesiyle adeta alay etmektir. Bugün dahi; Lidebir Derneği, illegal olarak TDUB seçimlerine açıkça müdahale ederek TDUB'u işlevsiz hale getirmeyi başarmıştır. TDUB, kanunun kendisine tevdi ettiği hiç bir görevi yerine getirmemektedir. TDUB, üretilen raporlara kimlerin imza attığını kayıt altına alınması konusunda hiç bir adım atmamaktadır. Oysa bu konu, mesleğin yozlaşmasının, süregelen haksız rekabetin en önemli nedenlerinden biridir.
Bu konuyla ilgili eski mesajım aşağıdadır.
"Halen TBMM genel kurul gündeminde yer alan SPK kanun tasarısının mesleğimizi ilgilendiren 76. ve geçici 5. maddeleri ile ilgili çekincelerimiz aşağıdadır. Temennimiz bu maddelerin verilecek önergelerle düzeltilerek yasalaşmasıdır.
şöyle ki; değerleme şirketleri ve değerleme uzmanlığı ile ilgli konularda; ilgili SPK bürokratlarının kafası hayli karışık. Tasarının ilk halinde ( geçici 5.madde); lisanslı değerleme şirketlerinin yeni ihdas olunacak birliğe üye olacağı, TDUB'un ise tasfiye edileceği belirtilmişti. Hernekadar TDUB'un tasfiyesine bireysel olarak karşı çıksam da; bu madde, hem kendi içinde tutarlı hem de hukuk mantığına ve sistematiğine uygundu.
Son halinde ise; meslek kuruluşu olan TDUB'un devamına, ancak lisanslı şirketlerin TDUB'a üye olması öngörülüyor. Lisanslı şirketlerin TDUB'a üye olması; hem genel kabul görmüş yönetim ilkeleri hem de hukuki açıdan ciddi sorunlar doğurabilecek niteliktedir.
Anayasasımızın 135. maddesinde Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları için ;
"Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları; belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında, gizli oyla seçilen kamu tüzel kişilikleridir." denilmektedir."
SPK kabul etse de etmese de; TDUB, üyelerini gerçek kişilerin oluşturduğu ve anayasamızın 135. maddesine göre kurulmuş, kamu tüzel kişiliğine haiz bir meslek örgütüdür. Sermaye şirketlerinin üye olması hukuken sakınca yaratır. Hernekadar Lisanslı sermaye şirketlerinin %51 hissesi ( kağıt üzerinde ) lisanslı değerleme uzmanlarına ait gözükse de; %49 hisse meslek mensubu olmayan kişilere aittir. Bazı şirketlerin yönetim kurullarında değerleme uzmanları dahi yer almamaktadır. Ayrıca, kiralık lisanslarla kurulmuş çok sayıda muvazaalı şirket olduğu hepimizce malumdur. Bu açıdan bakıldığında; mevcut TDUB statüsü dahi çok acemice yazılmış tadilata muhtaç bir metindir. Anlaşılan; SPK, değerleme uzmanları üzerindeki vesayetini devam ettirmek, bu alanı bir başka kamu otoritesine bırakmak istemiyor. Yeterli denetim ve gözetimi yaptığı sürece, SPK'nın özdüzenleyici kurum olarak devam etmesinde herhangi bir sakınca elbette yoktur.
Meslek örgütü olarak kurulmuş TDUB bünyesinde; şirket ortağı bir değerleme uzmanının hem kendi adına hem de şirketi adına oy hakkı olması ise; eşitlik ve hakkaniyet ilkesi açısından Anayasamızın 10. maddesine aykırıdır.
Komisyondan geçen şekliyle; hem 76. madde, hem de geçici 5. madde çok ciddi manada hukuki ve yönetsel sorunlara gebedir.
Kendi adıma; komisyonda görev alan bir kaç milletvekiline bu çekinceleri içeren bir mektup göndermeyi düşünüyorum. Belki genel kurulda verilecek önergelerle lisanslı değerleme şirketlerinin TDUB'a değil de , sadece TÜZEL Kışı SERMAYE şıRKETLERıNıN üye olabileceği birliğe üye olması sağlanabilir.
Tasarı, bir kaç hafta içinde kanunlaşacak. Lütfen, bu hususta gerekli hassasiyeti gösterelim.
Saygılarımla,
A.Mesut Tatlıpınar "
